Chính sách khuyến khích xuất khẩu, qua đó mở rộng thị trường, tạo công ăn việc làm, tăng nguồn thu ngoại tệ, cải thiện cán cân thanh toán, nâng cao hình ảnh quốc gia và khả năng cạnh tranh quốc tế, luôn là một trong những mục tiêu quan trọng hàng đầu của nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam. Các chính sách khuyến khích xuất khẩu đã được nước ta áp dụng từ nhiều năm trước như thưởng vượt kim ngạch xuất khẩu, trợ cấp thay thế nhập khẩu, tiêu biểu nhất là chính sách tín dụng ngắn hạn hỗ trợ xuất khẩu do Quỹ Hỗ trợ phát triển (nay là Ngân hàng phát triển Việt Nam) thực hiện từ năm 2001 dưới hình thức cho vay lãi suất ưu đãi. Tuy nhiên, khi Việt Nam gia nhập tổ chức thương mại thế giới (WTO) tháng 1 năm 2007, những chính sách áp dụng trước đây không còn phù hợp với các quy định của WTO. Chính phủ Việt Nam đã tìm các giải pháp thay thế thúc đẩy hoạt động xuất khẩu, phù hợp với tình hình mới, trong đó một giải pháp nhận được rất nhiều sự quan tâm là Chương trình thí điểm Bảo hiểm tín dụng xuất khẩu (BHTDXK).

     BHTDXK là sản phẩm bảo hiểm đã được nhiều nước thực hiện thành công, điển hình là các nước phát triển thuộc liên minh Châu Âu, là hình thức bảo vệ hiệu quả đối với các khoản phải thu của doanh nghiệp xuất khẩu. Tại Việt Nam, sau hai năm triển khai, Chương trình đã có một số kết quả nhất định tuy vẫn còn rất khiêm tốn. Nghiên cứu sản phẩm, hiểu rõ lợi ích, quảng bá, xây dựng chiến lược marketing, đưa được sản phẩm tới người mua – là THÁCH THỨC, nhưng cũng là một lối đi rất tiềm năng. Đặc biệt, trước bối cảnh rủi ro tăng cao trong hoạt động thương mại quốc tế và những khó khăn kinh tế trên toàn cầu hiện nay, BHTDXK là một lựa chọn đáng giá hỗ trợ doanh nghiệp xuất khẩu trong quản lí rủi ro, tăng tính cạnh tranh, tăng ưu thế trong việc tiếp cận nguồn tín dụng.  

     Ngày 23/04/2014, Tổng Công ty Bảo hiểm Bảo Việt vinh dự là Công ty Bảo hiểm duy nhất tham dự và thuyết trình về BHTDXK tại Hội thảo "Xuất khẩu xi măng hướng tới tăng trưởng bền vững" do Bộ Công thương phối hợp với Bộ Xây dựng. Tới dự Hội thảo là Lãnh đạo, cán bộ Bộ Công Thương, Bộ Xây dựng và các Tập đoàn, Tổng Công ty lớn; Phía Bảo hiểm Bảo Việt có sự tham dự của Phó Tổng Giám đốc Nguyễn Quang Hưng, Lãnh đạo Ban Bảo hiểm Bancassurance, Ban Bảo hiểm Dự án và Ban Kinh doanh Bảo hiểm Hàng hóa. Tại Hội thảo, Bảo hiểm Bảo Việt đã có cơ hội giới thiệu rõ hơn về vai trò của BHTDXK đối với các doanh nghiệp xuất khâu nói chung và các doanh nghiệp xuất khẩu xi măng nói riêng cũng như giới thiệu về năng lực, uy tín của Bảo hiểm Bảo Việt trên thị trường Phi nhân thọ tại Việt Nam.

Bảo hiểm tín dụng xuất khẩu là gì?

     Bảo hiểm tín dụng bảo vệ người bán khỏi rủi ro người mua không thanh toán, có thể do các rủi ro thương mại hoặc rủi ro chính trị (trong trường hợp xuất khẩu). Các rủi ro thương mại được bảo hiểm gồm có rủi ro người mua không thanh toán, mất khả năng thanh toán, và rủi ro trì hoãn thanh toán – người mua không thể thanh toán trong 1 thời hạn nhất định theo hợp đồng. Rủi ro chính trị liên quan tới việc hợp đồng xuất khẩu không được thanh toán do các hành động của chính quyền nước nhập khẩu như việc can thiệp ngăn chặn quá trình thanh toán, hủy bỏ giấy phép kinh doanh, gây ra chiến tranh hay các hành động khác. 

     Sản phẩm Bảo hiểm tín dụng bao gồm: Bảo hiểm tín dụng nội địa (dành cho các doanh nghiệp trong nước) và Bảo hiểm tín dụng xuất khẩu (dành cho các doanh nghiệp xuất khẩu với khách hàng là người mua nhập khẩu nước ngoài).

     Tùy theo tính chất, giá trị hàng hóa (hàng hóa thông thường như nông sản, nguyên liệu sản xuất, thiết bị điện tử… hay hàng hóa là tài sản cố định như trang thiết bị, máy móc, … phục vụ sản xuất) và phương thức thanh toán trong giao dịch xuất khẩu, BHTDXK có thể là sản phẩm bảo hiểm ngắn hạn - là hình thức phổ biến nhất (gồm các loại: trung bình từ 30-90 ngày; tối đa đến 180 ngày; tối đa đến 360 ngày) hay trung hạn (từ 1 đến 3 năm). Chương trình thí điểm ở Việt Nam trong thời gian đầu triển khai hướng tới các doanh nghiệp xuất khẩu, do vậy ưu tiên cung cấp sản phẩm BHTDXK, bảo vệ cho trường hợp người mua nhập khẩu không thanh toán. 

Bảo hiểm tín dụng xuất khẩu - Tấm lá chắn hiệu quả dành cho các doanh nghiệp xuất khẩu

     Dư nợ thanh toán từ hoạt động này thường chiếm tới 30% tổng tài sản của một công ty phi tài chính điển hình, do vậy các khoản phải thu được coi là tài sản quan trọng nhất. Từ đó có thể thấy, đây là rủi ro đáng kể cần được bảo vệ của doanh nghiệp xuất khẩu.

     Là một sản phẩm đã được thực tế kiểm nghiệm về tính hiệu quả, BHTDXK đem lại cho doanh nghiệp mua bảo hiểm nhiều lợi ích, điển hình nhất là:

1.  Doanh nghiệp mua bảo hiểm đã chuyển giao rủi ro thanh toán sang các công ty bảo hiểm chuyên nghiệp. Từ đây, họ có thể tránh được những tổn thất về tài chính, lành mạnh bảng cân đối kế toán, ổn định lợi nhuận dự kiến, ổn định hoạt động sản xuất kinh doanh.

2.  Trước rủi ro người mua nhập khẩu mất khả năng thanh toán, thay vì bán hàng thu tiền ngay, doanh nghiệp xuất khẩu mua BHTDXK có thể chấp nhận cho người mua nhập khẩu trả chậm, nhờ đó tăng lợi thế cạnh tranh thương mại, tăng doanh số, mở rộng thị trường.

3.  Với kiến thức cũng như kinh nghiệm chuyên sâu về đánh giá rủi ro, quản lý rủi ro, đặc biệt sở hữu hệ thống cơ sở dữ liệu, lên đến hàng triệu khách hàng trên toàn cầu, được cập nhật thường xuyên, liên tục, công ty bảo hiểm sẽ cung cấp thêm các thông tin giá trị về người mua nhập khẩu, cho phép doanh nghiệp xuất khẩu mở rộng hoạt động sang các thị trường mới, tăng doanh số bán hàng.

Với hệ thống cơ sở dữ liệu trên, công ty bảo hiểm có thể xác định cho doanh nghiệp xuất khẩu hạn mức cho phép người mua nhập khẩu nợ tiền. Hợp đồng bảo hiểm sẽ có điều khoản quy định thay đổi linh hoạt hạn mức này khi thông tin thị trường về khách hàng nhập khẩu thay đổi.

4.  Công ty bảo hiểm cũng thay mặt doanh nghiệp xuất khẩu xử lý, thu hồi các khoản nợ quá hạn, nhờ đó sẽ không ảnh hưởng tới mối quan hệ giữa doanh nghiệp xuất khẩu và khách hàng.

5.  Một ưu điểm nổi bật quan trọng khác là các giao dịch thương mại khi được bảo hiểm sẽ giúp doanh nghiệp xuất khẩu dễ dàng hơn trong việc tiếp cận nguồn tín dụng từ các ngân hàng thương mại, qua đó phát huy cao nhất năng lực sản xuất của họ. Một đơn BHTDXK có thể là một tài sản thế chấp với ngân hàng, khi đó chính ngân hàng cấp vốn cũng sẽ an toàn hơn khi rủi ro xảy ra được bồi thường. Với chứng nhận khoản phải thu hay khoản nợ thương mại đã được bảo hiểm, doanh nghiệp xuất khẩu sẽ tăng chất lượng tín dụng khoản vốn vay ngân hàng, ngân hàng cũng yên tâm hơn khi mở rộng hoạt động tín dụng.

6.  So với phương thức truyền thống sử dụng thanh toán L/C, với chi phí đắt đỏ hơn và thủ tục hành chính phức tạp hơn, BHTDXK sẽ giúp doanh nghiệp xuất khẩu tăng lợi thế cạnh tranh.

7.  Cùng trong lĩnh vực bảo hiểm cho hoạt động xuất khẩu, BHTDXK còn có thể phối hợp hiệu quả với bảo hiểm vận chuyển hàng hóa và bảo hiểm nông nghiệp, hoàn thiện hơn các sản phẩm bảo hiểm cung cấp tới khách hàng.

     BHTDXK cần một tầm nhìn dài hạn đòi hỏi sự đầu tư xuyên suốt vào việc xây dựng mô hình, phát triển năng lực marketing, đồng thời xây dựng một hệ thống công nghệ thông tin cho phép quản lý rủi ro một cách chuyên nghiệp. Bảo hiểm Bảo Việt cam kết sẽ đồng hành hỗ trợ các doanh nghiệp xuất khẩu nhằm đáp ứng quyền lợi và nhu cầu của các doanh nghiệp một cách tốt nhất.